Tin Không Phải Là Thỏa Mãn Lý Trí

Lc 20:27-38 ---- Tin Mừng Luca 20:27-38 cho thấy những người Sa-đốc vì không thỏa mãn lý trí đối với mầu nhiệm về đời sau họ đã dựa vào một khoản luật Môsê (c. 28) và tưởng tượng câu chuyện về người phụ nữ lấy bảy anh em làm chồng để đả kích niềm tin vào sự sống lại đời sau. Những thắc mắc của họ là bài học cho tôi về một lối sống chỉ dựa vào lý trí, nhưng tin không phải là thỏa mãn lý trí. Con người luôn muốn mọi sự đều được rõ ràng thỏa mãn lý trí, như thế họ mới cho là đáng tin cậy. Thực tế cuộc sống cho tôi một kinh nghiệm khi muốn thỏa mãn lý trí về mọi sự, con người bị rơi vào một lối sống bám vào sự thật, như Đức Giáo Hoàng Phanxicô cho thấy trong Thông Điệp Ánh Sáng Đức Tin, đó là sự thật của kỹ thuật, chỉ chấp nhận điều con người có thể xây dựng và đo lường bằng khoa học, bằng kiến thức, một sự thật “làm việc”. Người ta đặt vấn đề theo đạo để được gì? Đi lễ đọc kinh, tham gia vào các hoạt động tôn giáo để được gì? Làm các việc bác ái để được gì? Sống hy sinh khổ hạnh để được gì?…. Những người ấy theo khuynh hướng chấp nhận chân lý là những gì con người có thể xây dựng và đo lường được, chân lý chỉ là những sự thật kỹ thuật, đạt tới những kết quả thấy được mới là sự thật chắc chắn, như thế mới đáng tin. Tuy nhiên, Đức Giáo Hoàng đã cho thấy những điều mà con người ngày nay cho là sự thật đó là những sự thật riêng lẻ chỉ có giá trị đối với cá nhân, quy về “cái tôi”, chứ không phục vụ cho ích lợi chung, nó không giải thích trọn bộ cuộc sống của con người như những cá thể và như một thành phần trong xã hội. Trong bối cảnh này, người ta muốn loại bỏ sự nối kết giữa tôn giáo với chân lý là điều hợp lý... Hậu quả của nó là làm cho con người hoài nghi chính Thiên Chúa là Sự Thật và nguồn cội của mọi sự. Theo Đức Giáo Hoàng Phanxicô đó là sự mất trí lớn trong thế giới hiện đại của chúng ta.[1] Giáo Lý Giáo Hội Công Giáo dạy: Động lực khiến chúng ta tin không phải vì các chân lý được mạc khải tỏ hiện là xác thực và có thể hiểu đối với ánh sáng của lý trí tự nhiên của chúng ta. Chúng ta tin vì uy quyền của chính Thiên Chúa, Đấng mạc khải, không thể sai lầm và cũng chẳng hề lừa dối ai. Tìm hiểu những vấn đề liên quan đến đức tin là bước vào thế giới của Thiên Chúa, là đi vào một chiều kích khác. Chúa Giêsu đã cho chúng ta nhãn quan ấy: "Con cái đời này cưới vợ lấy chồng, chứ những ai được xét là đáng hưởng phúc đời sau và sống lại từ cõi chết, thì không cưới vợ cũng chẳng lấy chồng. Quả thật, họ không thể chết nữa, vì được ngang hàng với các thiên thần. Họ là con cái Thiên Chúa, vì là con cái sự sống lại.” (c.34-36). Chính trong đời sống mới ấy, thế giới của con người không bị phủ nhận, nhưng nó mang một chiều kích mới đem lại cho ta một sự bình an sâu thẳm. Một câu chuyện được kể rằng: Một tín hữu đạo đức tự cho rằng mình không còn phải tìm kiếm chân lý ở nơi đâu khác nữa, vì đã gặp thấy đầy đủ trong tín ngưỡng của mình. Ngày nọ anh ta đến gặp Linh Sư để xin lời khuyên. Linh Sư kể: Có một sinh viên khoa Toán mong ước trở thành nhà toán học nhưng không bao giờ được, vì anh ta tin rằng bài toán nào cũng đã có lời giải đáp và đáp số ở ngay cuối bài. Mỉa mai thay, đó lại là một sự thật (sự thật khoa học), và vì thế anh ta chẳng bao giờ tha thiết tìm hiểu làm gì. Câu chuyện nhắc ta rằng, khi ta chỉ bám vào những sự thật được chứng nghiệm bởi lý trí tự nhiên, với những đáp số sờ mó được, thấy được…, ta sẽ đánh mất cơ hội để hiểu sâu xa hơn về cuộc sống và con người, về tôn giáo và niềm tin.[2] Sống đức tin cần một con mắt lý trí thôi thì chưa đủ, nó cần một con mắt tình yêu nữa, khi ấy người tín hữu mới có thể chiêm ngắm, cảm nghiệm về Thiên Chúa và những mầu nhiệm còn ẩn giấu với lý trí, và chính trong những cảm nghiệm ấy đem lại cho đời sống con người sự bình an sâu thẳm, điều mà Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Thông Điệp Ánh Sáng Đức Tin, lấy lại ý tưởng của một tác giả thời Trung cổ, gọi là một “lý trí của tình yêu giác ngộ.”[3] Lạy Chúa xin thêm đức tin cho con, để con cảm nghiệm được Chúa là Chúa của kẻ sống chứ không phải là Chúa của kẻ chết; để con đủ vững tin khi con chọn sống theo những gì Chúa dạy, dù đôi khi không thấy được những kết quả đo lường bằng những giá trị vật chất; để con dám vượt qua “cái tôi” để sống những giá trị của luân lý Kitô dù bị thế gian cho là ngu dại hoặc điên rồ. Lạy Chúa xin thêm đức tin cho con. [1] ĐGH Phanxicô, TĐ Ánh Sáng Đức Tin, số 25 [2] Anthony de Mello, Phút Minh Tri. NXB Tôn Giáo tháng 10.2010 [3] Guillaume de Saint Thierry, Continuatio Mediaevalis. x. ĐGH Phanxicô, TĐ Ánh Sáng Đức Tin, số 27. Hoa Hạ FSC